Tắc mạch ối – “hội chứng thần chết” ít người để ý

Hội chứng “Tắc mạch ối” (Amniotic Fluid Embolism) rất hiếm gặp trong sản khoa, nhưng một khi đã gặp thì tỷ lệ tử vong lên tới 80%.

Tắc mạch ối – hội chứng “thần chết”

Ngày 5/9 vừa qua, mẹ con sản phụ Nguyễn Thị Vinh (trú tại xã Nghi Phong, huyện Nghi Lộc) đã tử vong trong quá trình chuyển dạ. Theo kết luận ban đầu do bệnh viện đưa ra, chị Vinh tử vong do bị tắc mạch ối (hay còn gọi là thuyên tắc ối).

Sự việc diễn ra khá nhanh chóng, khi nhập viện, chị được chỉ định uống 3 viên Cloximox (kháng sinh nhóm Betalactam), khi chị được các bác sĩ theo dõi quá trình chuyển dạ, bỗng dưng sản phụ đột nhiên lên cơn suy hô hấp, tim thai nhi bất ổn. Sau vài giờ các bác sĩ tiến hành cấp cứu hồi sức cho sản phụ nhưng không có kết quả. Kết luận ban đầu là chị bị tắc mạch ối.

Mấy tháng trước đó, sản phụ tên Nguyễn Thị Bình cũng tử vong do chứng tắc mạch ối này gây ra. Được biết, chị Bình bị vỡ ối sớm, nhập viện đa khoa tỉnh Gia Lai cấp cứu. Các kết quả siêu âm, xét nghiệm của chị đều bình thường nên bác sĩ cho đẻ chỉ huy. Sau khi sinh bé trai nặng 3,6 kg, chị bỗng suy hô hấp, có dấu hiệu mệt, vật vã, mạch nhanh, huyết áp tụt, tử vong ngay lúc đó và chỉ một lát sau, bé trai cũng tử vong theo.

Tắc mạch ối là bệnh nguy hiểm song cũng có trường hợp người mẹ thoát chết nhưng các chuyên gia khẳng định, thoát chết khỏi tắc mạch ối chỉ là hy hữu.

Tại Anh, có một trường hợp thai phụ đã thoát chết một cách hy hữu khi bị biến chứng tắc mạch ối trong lúc chuyển dạ cặp song sinh của mình. Đó là chị Angela Cottam, 32 tuổi, giáo viên tiểu học tại Flintshire, Xứ Wales. Ban đầu, Angela bị ho dữ dội nhưng trên thực tế, chị ho là do các dịch ối trong bào thai đã tràn vào hệ tuần hoàn và đe dọa tính mạng chị, phổi của chị bị suy rất nhanh, không thể cầm máu được. Được các bác sĩ kịp thời cấp cứu, sau khi hôn mê suốt 22 tiếng, mất đi hơn 3 lít máu, chị đã phục hồi.

Các bác sĩ tại bệnh viện này nhận định, Angela bị mắc phải một hội chứng vô cùng nguy hiểm khi đang chuyển dạ đó chính là chứng tắc mạch ối. Nhiều bác sĩ đầu ngành trên thế giởi khẳng định đây thực sự là biến chứng phức tạp và đến nay vẫn chưa rõ lý do dẫn đến tình trạng này, chỉ một điều chắc chắn rằng sản phụ sẽ chết rất nhanh.

Đây là hội chứng gì?

Hội chứng “Tắc mạch ối” (Amniotic Fluid Embolism) rất hiếm gặp trong sản khoa, nhưng một khi đã gặp thì tỷ lệ tử vong lên tới 80%. Hội chứng này xảy ra khi nước ối, tế bào thai nhi, bọt khí, tóc hoặc các mảnh tổ chức thai khác lọt thẳng vào hệ tuần hoàn của người mẹ, gây ra suy hô hấp nặng và tuần hoàn cấp tính.

Bình thường, nước ối nằm gọn trong buồng ối. Tuy nhiên, khi nước ối bị tràn vào hệ thống tuần hoàn của người mẹ, có thể do sự chênh lệch áp lực làm cho nước ối đi thẳng vào hệ thống tĩnh mạch của người mẹ sẽ khiến người mẹ tử vong rất nhanh, rất khó cứu chữa.

Nước ối tác động như một dị vật vào máu và kết quả là giải phóng nhiều chất trung gian nội sinh khác nhau. Chính các chất trung gian này là nguyên nhân gây ra các triệu chứng lâm sàng của tắc mạch ối.

Do hiếm gặp nên đến nay các chuyên gia chưa có bằng chứng rõ ràng về các yếu tố gọi là nguy cơ, nguyên nhân. Nhiều quan điểm cho rằng nguyên nhân dẫn tới là do bà bầu tuổi cao, sinh dày, sinh nhiều lần, chuyển dạ nhanh một cách khác thường, thai to,…

Tắc mạch ối thường xảy ra trong quá trình chuyển dạ, mổ đẻ chủ động, nhưng cũng có thể do nạo thai, chấn thương ổ bụng, hoặc thậm chí sau đẻ…

Triệu chứng

Các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột với các dấu hiệu theo trình tự thời gian. Ban đầu là dấu hiệu suy hô hấp, tím tái, tụt huyết áp, phù phổi, choáng váng, co giật, ngừng tim, ngừng thở trong vài phút đầu tiên, chảy máu dữ dội nhiều nơi không thể cầm được. Đây được ví như một dấu hiệu sốc phản vệ của người mẹ.

Ngoài ra còn có triệu chứng: Rét run, rùng mình đột ngột, sốt cao, mặt tím tái, đau tức ngực, khó thở, buồn nôn và nôn, tim đập nhanh, huyết áp hạ, choáng váng, mất ý thức, ngừng tim, thiếu ô xy cấp,…

Theo bác sĩ sản khoa Lê Thị Kim Dung (Trưởng khoa sản phòng khám Thái Hà), tắc mạch ối hay thuyên tắc ối là một trong những căn bệnh hiếm gặp nhưng một khi đã xảy ra thì hậu quả vô cùng nghiêm trọng, tồi tệ, khả năng tử vong ở người bệnh là rất cao.

Trong quá trình tác nghiệp, bác sĩ Kim Dung cũng đã gặp một trường hợp sản phụ bị tắc mạch ối, dù phát hiện ra sớm và hồi sức tích cực để cấp cứu song sản phụ đó vẫn không qua khỏi.

Tóm lại, thai nghén và sinh nở là hiện tượng sinh lý bình thường của người phụ nữ nhưng quá trình này vô cùng phức tạp, quá trình này dễ chuyển sang tình trạng bệnh lý dẫn đến cái chết của thai phụ và tắc mạch ối là một trong những hội chứng nguy hiểm đó.

 

theo: mecon