Cho trẻ dưới 1 tuổi ăn nhạt – có đúng hay không?

Ở Việt Nam, rất nhiều người cho con nít dưới 1 tuổi ăn mắm muối với lý do: Người lớn ăn nhạt không chịu được sao băt trẻ con ăn nhạt. Sao lại áp đặt như vậy với con nít? 

Thậm chí có người còn quan điểm “cho con ăn nhạt là nó bị phù đấy”. Trên các mạng, các mẹ chia sẻ, thậm chí là lo lắng không biết cho con trẻ dưới một tuổi ăn mặn hay ăn nhạt thì tốt. Có rất nhiều lời khuyên trái chiều nhau khiến ba mẹ càng thêm bối rối. 

Sau đây là chia sẻ của bác sĩ Nhi khoa Huyên Thảo về vấn đề này, ba mẹ tham khảo để có kiến thức đúng đắn nhất trong chăm sóc con mình nhé:

ĂN NHẠT Ở TRẺ DƯỚI 1 TUỔI – CÓ ĐÚNG HAY KHÔNG?

Hiện nay, khuyến cáo dinh dưỡng và cho ăn ở các nước phát triển: Úc, Anh, Mỹ và Canada đều đồng thuận về vấn đề cho trẻ ăn “nhạt” – không nêm các gia vị mắm, muối, đường, mật…., vào thức ăn cho trẻ nhỏ, nhất là trẻ ở độ tuổi nhũ nhi dưới 1 tuổi. Vì vậy, xin bắt đầu bài viết này, bằng việc khẳng định chắc chắn một điều: ở trẻ nhỏ, nhất là trẻ dưới 1 tuổi, việc cho ăn nhạt, là một điều HOÀN TOÀN ĐÚNG ĐẮN!

Trước khi đồng ý với điều này, và thực hành theo khuyến cáo trên cho con cháu, chúng ta nên tìm hiểu lý do khuyến cáo này ra đời!

Hai quả thận, ở con người, hoạt động như hai cái máy lọc, để giúp thải các độc chất, các chất thải không mong muốn, đồng thời cũng giữ cân bằng cho cơ thể về những loại điện giải cần thiết, trong đó muối Natri là một trong những điện giải quan trọng. Khi cơ thể hấp thu một lượng Natri cao, thận sẽ tích cực lọc thải lượng Natri dư thừa, vì nồng độ Natri cao trong cơ thể, dẫn đến các hệ quả về cao huyết áp, và các vấn đề tim mạch, và biến chứng nguy hiểm, như đột quị, nhồi máu cơ tim về sau. Chưa kể đến nữa, là khi cơ thể luôn được cung cấp một lượng lớn Natri qua chế độ ăn, thận phải làm việc cật lực để thải trừ, và vì máy chạy hoài với công suất cao, sẽ mệt và dễ hư hơn, và hư sớm hơn, so với những người có chế độ ăn cân bằng Natri tốt. Bởi vậy mới có chuyện ở quê, ăn khô, ăn mắm ăn muối quá trời, có chỗ còn uống luôn nước mắm cốt, nhìn rất khỏe mạnh, nhưng đùng một cái ra đi bất tử, hoặc bị đột quị xảy ra rất đột ngột, mà người bệnh cũng như người nhà đều khẳng định là “trước giờ khỏe lắm, đâu có bao giờ bị bệnh gì đâu?!” – Vì những bệnh lý như suy thận, cao huyết áp, là những bệnh “núp lùm” – phải khám và tầm soát mới ra bệnh, chứ cứ không biết nó đang lẩn quẩn, bữa nào nó ra khỏi lùm, đánh một phát là mình trở tay không kịp!

Ở trẻ nhỏ, thận còn chưa đủ trưởng thành, và vì vậy, năng suất và khả năng làm việc của hai máy lọc này còn yếu kém, cũng như dễ mệt hơn so với người lớn. Khuyến cáo về lượng muối tối đa cho trẻ, vì vậy cũng khác xa so với người trưởng thành.

Hiện nay, khuyến cáo lượng muối nhập TỐI ĐA cho con trẻ như sau:

• Trẻ dưới 1 tuổi: dưới 1g muối/ngày (có nghĩa là dưới 0.4g Natri)
• Trẻ từ 1-3 tuổi: tối đa 2g muối/ngày (0.8g Natri)
• Trẻ từ 4-6 tuổi: tối đa 3g muối/ngày (1.2g Natri)
• Trẻ từ 7-10 tuổi: tối đa 5g muối/ngày (2g Natri)
• Trẻ từ 11 tuổi trở lên: tối đa 6g muối/ngày (2.4g Natri)

Có nghĩa là, nếu bạn tính đơn vị Natri (như trong các thành phần dinh dưỡng biểu hiện trong các hiệu thức ăn), thì phải nhân lên 4 lần, để tính ra đơn vị muối.

Trẻ nhũ nhi bú mẹ hoàn toàn, trẻ đã được cung cấp đầy đủ lượng muối qua sữa mẹ. Sữa công thức cũng có hàm lượng muối y chang sữa mẹ, nên trẻ bú sữa công thức, cũng được cung cấp đủ lượng muối cần thiết cho cơ thể.

Khi bạn cho trẻ ăn dặm, TẤT CẢ các nguồn thức ăn dặm tự nhiên đều có chứa một lượng muối nhất định, và vì vậy, khuyến cáo hiện nay, là không cần cho thêm muối nêm vào thức ăn của trẻ, vì cơ thể trẻ không cần, và nếu cho vào thêm, chỉ làm khổ thêm cho thận, vì thận trẻ phải làm việc nhiều để tống hết lượng muối được cho thêm. Bên cạnh đó, khi bạn cho trẻ ăn vị mặn quá sớm, trẻ sẽ có xu hướng thích ăn các loại thức ăn có vị mặn hơn cần thiết, trong tương lai, và vì vậy, có thể kèm theo các hệ lụy sức khỏe một cách không cần thiết.

Một hướng dẫn đơn giản, cho các bạn nào muốn ngâm cứu kĩ (mình biết nhiều bạn đọc của mình có xu hướng này).

Ở trẻ trên 1 tuổi, bạn có thể cho trẻ ăn thức ăn chung với gia đình. Nhưng cũng nên lợi dụng cơ hội này, để xem lại chế độ ăn của người lớn để điều chỉnh, nếu xu hướng nhà ăn quá mặn. Vì giảm lượng muối trong thức ăn người lớn, cũng là một điều hay!

Một khuyến cáo bạn nên lưu ý nữa, là thức ăn nào có hàm lượng muối trên 2.4g muối/100gram thức ăn (hoặc 0.6g Natri trong 100gram thức ăn), được xem là thức ăn có hàm lượng muối cao, và vì vậy, cần tránh hoặc giới hạn dùng. Đối với những thức ăn chế biến sẵn dành riêng cho trẻ, có rất nhiều loại có hàm lượng muối cao, ngay cả khi thức ăn này có vị “ngọt”, và vì vậy, khi mua sẵn, nên để ý đến thông tin này trong bảng dinh dưỡng của thức ăn, bạn nhé! Các loại snack cho trẻ cũng vậy nhé!

Nhiều người lo về việc mất muối qua đổ mồ hôi do trời nóng, hoặc do thể dục thể thao. Điều lo này rất hoang đường, và chỉ dành cho những trường hợp rất cực đoan, như: trẻ bị để quên, nhốt trong xe hơi đóng kín cửa ngay dưới trời nắng nóng nhiều giờ liền (ở các nước phát triển có nhiều trường hợp kiểu này), hoặc nếu bạn là vận động viên, phải hoạt động thể lực liên tục trong nhiều giờ liền (như bạn thấy ở các trận đấu tennis, người nào cũng mang theo bình điện giải để uống thường xuyên); hoặc các bệnh tiêu chảy nhiều, ói nhiều (vì vậy mới có khuyến cáo uống nước điện giải)…. Chảy mồ hôi vì trời nóng, hoặc chạy chơi ở trẻ nhỏ, chẳng bao giờ gây ra tình trạng kể trên cả! Vì 1 lít mồ hôi, chỉ chứa khoảng 2.25g đến 3.4g muối (0.5g đến 0.8g Natri) mà thôi! Và con người thường lúc nào cũng hơi dư muối từ thức ăn cả!

Bs. Huyên Thảo

Theo PLO