Bác sĩ lý giải: Vì sao có người vượt qua trầm cảm sau sinh, có người lại sát hại con đau lòng đến vậy?

Khắp các diễn đàn, hội nhóm trên mạng xã hội, các mẹ đang “rần rần” chia sẻ câu chuyện mình từng bị “trầm cảm sau sinh”.

Nhà nhà, người người bị “trầm cảm”

Chưa bao giờ căn bệnh “trầm cảm sau sinh” lại gây “sốt” đến thế. Sau vụ việc bé trai 33 ngày tuổi ở Thạch Thất, Hà Nội bị mẹ mắc chứng trầm cảm nặng sau sinh sát hại, các mẹ đồng loạt chia sẻ cảm giác về “những ngày kinh khủng” sau sinh. Ai ai cũng nhận mình đã từng bị “trầm cảm”. Có mẹ còn gắn thẻ chồng mình vào trong các chủ đề chia sẻ về trầm cảm sau sinh trên mạng để ông xã hiểu hơn cảm giác của mình lúc đó.

Bà mẹ trẻ L.M.P tâm sự: “Giờ nghĩ lại những ngày mới sinh, mình vẫn còn rùng mình. Đó là những ngày bỗng nhiên trong cuộc đời rộng lớn thênh thang, tự do bay nhảy xuất hiện 1 sinh linh bé nhỏ. Nó cứ nằm thở phập phà phập phồng, cái thóp trên đầu mềm mềm be bé, tay chân bọc trong lớp bao, cái móng tay cũng yếu ớt. Những ngày đó, mình mất ngủ, hơi 1 tý mình lại quay lại xem con… còn thở không. Mình chưa kịp trỗi dậy tình yêu thương gì to tát, vì còn bận lo, lo quãng thời gian dằng dặc phía sau sẽ bị dính lấy nó, lo những bất trắc xảy ra với nó, lo… nó bé tí thế này thì đến bao giờ mới được 1 tuổi, 2 tuổi, bao giờ lấy chồng… Xong rồi khóc, cả ngày khóc, khóc vì thấy mình béo, mình xấu, mình vô dụng. Xong rồi cáu, cáu với tất cả mọi người, xù lông lên với tất cả những người bảo bế đỡ cho 1 tý. Không không, con mình là của mình, không ai được bế ẵm gì cả, rồi lại truyền bệnh cho nó. Hờn chồng, giận ông bà… vì những lý do vô cùng vớ vẩn“.

Sau khi sinh, hầu hết các mẹ đều trải qua những thay đổi cảm xúc đột ngột (Ảnh minh họa).

Bà mẹ K.R chia sẻ từng 2 lần phát điên: “Mình cũng từng sinh con mình cũng từng khóc hết nước mắt trong lúc ở cữ vì con quấy khóc, mẹ đẻ ốm, chồng không quan tâm, chưa được cảm thông từ người khác, lúc nào cũng phải lủi thủi bế con gào khóc cả ngày 1 mình. Vợ mới sinh con gào khóc cả đêm chồng nằm cạnh ngủ say như chết, lay dậy cũng không biết gì đấy là mang tiếng chăm vợ không phải làm gì đấy. Dù tình cảm vợ chồng tốt đẹp nhưng nghĩ đến khoảng thời gian đó nói thẳng ra mình đay nghiến chồng mình lắm, mình như muốn phát điên, nhiều lúc có ý nghĩa điên rồ là tại vì đứa con này mà mình như thế này, nhiều lúc con khóc kệ con. Nói chung còn nhiều biểu hiện lạ nữa mà mình không muốn kể cho ai sợ mọi người không hiểu. Mà bị như thế làm gì ai tin, lại nói là sướng quá hóa rồ“.

Còn bà mẹ T.N thì mô tả cảm giác “trầm cảm” của mình như sau: “Bản thân em lấy chồng chữa chạy mãi mới có con. Áp lực vô cùng tận. Suốt quá trình thai nghén, nào là tiêm giữ thai, nào là ốm nghén, mệt mỏi mà vẫn đi làm xa. Thật sự là trầm cảm ngay từ lúc mang thai. Đến lúc sinh con, chồng vô tâm, thấy vợ sinh thường chẳng đau đớn gì nên thái độ thế nọ thế kia, con chưa tròn tháng đã phải dậy giặt quần áo, phải xách nước tắm cho con lên tầng 2. Đêm 1 tay bế con 1 tay xách phích đong nước pha sữa cho con. Cho con ngủ xong mẹ lại ngồi nửa tiếng hút sữa. Ăn uống thì nhồi nhét, không có sự quan tâm, không có sự chia sẻ. Mới đẻ xong không phải khóc vì đau đớn mà vì buồn vì tủi thân. Tự dưng em ghét con lắm. Nhiều lúc yêu lắm, nhiều lúc cảm giác như mình lên cơn điên chỉ muốn cào cấu cắn xé con, cho nó khóc cho hả dạ vậy. Mỗi lần vợ chồng có chuyện cãi nhau, em chỉ im lặng nhìn chằm chằm vào con với vẻ mặt uất hận“.

Đã có vô số những mẹ khác tự nhận mình là “trầm cảm sau sinh”. Nhưng rồi họ đã tự vượt qua được giai đoạn khủng hoảng đó và không khiến mọi việc trở nên tồi tệ hơn. Liệu căn bệnh này có phổ biến ở các sản phụ sau sinh đến vậy?

Theo Ivillages – một trong những trang web hàng đầu chia sẻ kiến thức nuôi dạy con, sau khi sinh, một số phụ nữ xuất hiện tình trạng thay đổi cảm xúc như chợt vui, chợt buồn hoặc tự nhiên khóc không lý do, lo âu, dễ bị kích thích, khó tập trung chú ý, mất cảm giác ngon miệng hoặc khó ngủ dù cho đứa con không quấy rối gì về đêm. Đây là các triệu chứng của “cơn buồn thoáng qua sau sinh” (The baby blues). Cơn buồn thoáng qua sau sinh ảnh hưởng đến 70 – 85% người mẹ. Tình trạng này thường bắt đầu trong vòng 3 ngày sau sinh và có thể kéo dài tới 10 – 14 ngày. Các triệu chứng sẽ tự biến mất mà không cần điều trị.

Bác sĩ Lê Quốc Nam, Phòng khám tâm lý y khoa, tâm thần kinh Quốc Nam cho biết khi các triệu chứng trên kéo dài hơn 2 tuần, đó có thể là dấu hiệu cho thấy người mẹ đã bị rối loạn trầm cảm sau sinh. Nếu không được điều trị sớm, trầm cảm sau sinh có thể kéo dài hàng tháng đến hàng năm hoặc lâu hơn.

Có người vượt qua được “cơn buồn thoáng qua sau sinh”, có người kéo dài tình trạng này dẫn đến trầm cảm (Ảnh minh họa).

Vì sao mẹ trầm cảm sau sinh có thể giết hại con đau lòng đến vậy?

Chỉ tính riêng trên địa bàn Hà Nội, trong vòng hơn 1 năm vừa qua đã có 2 vụ việc đau lòng xảy ra liên quan đến bệnh trầm cảm sau sinh khiến dư luận hết sức bàng hoàng. Không ai nghĩ rằng một căn bệnh tưởng chỉ do “thổi phồng” lên lại có thể để lại hậu quả kinh khủng đến vậy.

Để hiểu rõ hơn về vấn đề trên, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Văn Dũng – Phó Viện trưởng, Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (Bệnh viện Bạch Mai) để tìm hiểu rõ về căn bệnh trầm cảm sau sinh.

TS. Dũng cho rằng, hành vi của người mẹ trong vụ sát hại con 33 tháng tuổi ở Thạch Thất đã có dấu hiệu bị trầm cảm nặng: “Trầm cảm sau sinh là một trong những rối loạn cảm xúc do sự mất cân bằng với nội tiết tố của phụ nữ sau sinh. Bệnh nhân bị trầm cảm thường có những biểu hiện lo âu. Nếu có các sang chấn tâm lý tiếp diễn, bệnh nhân dễ dẫn tới hành vi giết con, vì họ cho rằng những nguyên nhân đó làm họ tổn hại“.

Không chỉ sát hại đứa con của mình, TS chuyên khoa tâm thần còn chỉ ra thêm yếu tố tiêu cực nữa của người bị trầm cảm nặng sau sinh đó là hoang tưởng: “Người bệnh bị suy thoái, mất cân bằng và ảo giác chi phối. Bệnh nhân cho rằng có một thế lực ở trong người xui khiến bệnh nhân phải tự tử, bắt bệnh nhân phải chết“.

Như trường hợp của mẹ T.T chia sẻ: “Trầm cảm sau sinh đã làm tôi tự tử 2 lần và lần nào cũng được cứu sống. Trong lúc bị trầm cảm dễ bị hoang tưởng là thật. Đó là lúc chỉ muốn chết. Cứ khóc từ ngày này sang ngày khác, mà toàn những lời nói như những mũi dao chà sát con tim, không chịu được, nên chỉ muốn chết đi“.

Trầm cảm sau sinh – Cứu mình trước khi người khác cứu

Cũng giống như nhiều bà mẹ khác, chị H.T mô tả những ngày sau sinh của mình “cái vực khủng khiếp”: “Trí nhớ khi đó tệ đến mức, có lẽ chỉ còn trên mức “ăn rồi bảo chưa ăn”. Sức khỏe thì chỉ sau gần 2 tháng, sụt gần 7kg, về form cũ nhanh hơn mọi thể loại tập gym. Không có cảm giác ngon miệng với bất cứ thứ gì, và có thể rơi nước mắt vì lý do bé như hạt cát“. Nhưng thật may mắn là chính chị đã tự nhận ra tình trạng của mình trước khi nó đi đến chỗ không thể vãn hồi được. Chị đã chia sẻ những “gạch đầu dòng” để các mẹ tránh rơi vào tình trạng trầm cảm sau sinh:

Các mẹ sau sinh không nên ngồi trong phòng kín suốt cả ngày (Ảnh minh họa).

1. Không nên để mình nhàn rỗi chân tay: Vì khi nhàn rỗi chân tay nhiều, đầu óc sẽ hoạt động. Và khi đầu óc hoạt động nhiều dưới tác dụng của xáo trộn hormone sau sinh, kết quả có thể là những thứ tồi tệ.

2. Không nên ngồi trong phòng kín, thiếu ánh sáng: Ánh nắng rất tốt cho người trầm cảm.

3. Nói với càng nhiều người càng tốt: Nói ra không phải để họ giúp mình, mà để tự mình giúp mình, vì mỗi lần nói ra được với 1 người, cảm giác gánh nặng của mình được đẩy sang họ một ít.

4. Không ngon miệng vẫn phải ăn: Ăn những thứ dễ hấp thụ nhất và nhiều vitamin nhất. Uống thêm các loại vitamin và viên sắt rất có ích.

5. Dùng thêm thuốc nếu có điều kiện.

6. Cố gắng đừng dính vào mạng ảo: Thế giới đó quá thừa những chuyện tiêu cực, bi lụy mà lúc tỉnh táo, mình có thể lướt qua không mảy may rung động, nhưng khi đã sa vào bẫy trầm cảm rồi, thì con chỉ bị muỗi cắn mà lên mạng search cũng ra cả đống bệnh kinh hoàng, rồi ngày đêm lo sợ, vác con đi hết chỗ này chỗ kia khám chỉ để nhận lại một rổ mắng mỏ của bác sĩ rằng mẹ hoang tưởng.

 T.C – Minh Ngọc / Theo Trí Thức Trẻ