Những cách trị ho cho trẻ nhỏ bằng bài thuốc dân gian

Lá hẹ, lá húng chanh, hoa hồng bạch có thể dùng để trị ho cho trẻ nhỏ trong trường hợp trẻ ho do viêm nhiễm hô hấp mức độ nhẹ và vừa.

Tác giả bài viết: TS. Lương y Phùng Tuấn Giang (Chủ tịch Viện Nghiên cứu Phát triển Y Dược cổ truyền Việt Nam)

1. Nguyên nhân gây ho ở trẻ nhỏ

Ở trẻ nhỏ, sự hô hấp bằng mũi còn hạn chế, vì mũi và khoang hầu tương đối ngắn và nhỏ, các tổ chức bạch huyết ở vòm họng dễ bị viêm nhiễm khiến trẻ thường phải thở bằng miệng. Niêm mạc đường hô hấp dưới có nhiều mạch máu, các vòng sụn mềm, cũng là yếu tố khiến trẻ dễ bị viêm nhiễm, phù nề, xuất tiết.

Với hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên trẻ rất dễ bị cảm nhiễm các yếu tố bên ngoài gây bệnh đường hô hấp như: Sự thay đổi nhiệt độ không khí, vi khuẩn, virus, nấm, bụi nhà, mùi hóa chất…

Ho kéo dài ở trẻ em (dai dẳng trên 3 tuần hoặc hoặc tái phát nhiều lần) chính là biểu hiện của bệnh lý đường hô hấp. (Ảnh minh họa)

2. Những đối tượng trẻ nhỏ có nguy cơ cao mắc các bệnh đường hô hấp

– Trẻ sinh ra thiếu cân (dưới 2500g).

– Trẻ suy dinh dưỡng.

– Trẻ không được nuôi bằng sữa mẹ.

– Trẻ sống trong điều kiện chật chội, thiếu vệ sinh, không khí ô nhiễm, có người trong nhà hút thuốc lá.

3. Những dấu hiệu của viêm nhiễm đường hô hấp và cách xử trí

Trong các giai đoạn phát triển của trẻ, giai đoạn trẻ sơ sinh (từ lúc sinh ra đến 4 tuần tuổi) và giai đoạn trẻ nhũ nhi (trẻ 1 tháng đến 12 tháng tuổi) là thời điểm trẻ chưa biết nói, việc theo dõi các biểu hiện ho, khó thở, đờm dãi của trẻ rất cần thiết để xử trí kịp thời, tránh các biến chứng nặng hơn như viêm phế quản, viêm phổi.

Biểu hiện toàn thân

– Sốt: 38 độ C trở lên khi đo ở trực tràng hoặc 37,5 độ C trở lên khi đo ở nách. Trẻ cần được hạ sốt để tránh mất nước, tránh các ảnh hưởng thần kinh do sốt gây ra.

– Quấy khóc: Đây là biểu hiện các mẹ cần chú ý. Thay vì trẻ nói ra, trẻ thường biểu hiện quấy khóc, không chịu chơi khi đau đớn hay khó chịu.

– Vật vã hoặc li bì: Đây là dấu hiệu nặng. Khi có biểu hiện này, nhất thiết phải đưa trẻ đi cấp cứu.

– Bỏ ăn, bỏ bú: Trẻ bú hoặc ăn kém, nặng thì có thể bỏ ăn, bỏ bú. Khi trẻ không ăn uống được cần phải đưa trẻ đến bệnh viện để trẻ được nuôi bằng đường tĩnh mạch.

Trẻ quấy khóc, sốt, bỏ bú, các mẹ nên lưu ý những biểu hiện của con để điều trị sớm nhất. (Ảnh minh họa)

Biểu hiện hô hấp

– Ho: Có nhiều trường hợp khi trẻ có biểu hiện ho các mẹ mới chú ý đến tình trạng của trẻ. Về bản chất, ho là phản xạ sinh lý bình thường và có lợi cho cơ thể (tống đẩy dị vật ra khỏi đường hô hấp, giúp bảo vệ đường thở). Tuy nhiên, ho kéo dài ở trẻ em (dai dẳng trên 3 tuần hoặc hoặc tái phát nhiều lần) chính là biểu hiện của bệnh lý đường hô hấp. Để trị ho dứt điểm, cần phải điều trị viêm nhiễm hô hấp.

– Khó thở: Biểu hiện khó thở ở trẻ nhỏ khi viêm hô hấp chủ yếu là do hẹp đường thở bởi sự co thắt phế quản, phù nề niêm mạc đường hô hấp, dịch nhày ứ đọng, chức năng phổi suy giảm. Có thể thấy trẻ thở khò khè, há miệng thở, phập phồng cánh mũi. Khi trẻ có biểu hiện rút lõm lồng ngực, thở nhanh 60 lần/phút, mặt mũi tím tái cần khẩn trương đưa trẻ đi cấp cứu để khai thông đường thở.

– Đờm: Khi bị viêm hô hấp trẻ thường có nhiều đờm dãi; nếu nhiễm khuẩn đờm thường đặc, màu vàng. Đờm là yếu tố khiến đường hô hấp bị cản trở. Các mẹ cần thường xuyên hút đờm dãi để đảm bảo đường thở cho trẻ.

Trên đây là những biểu hiện quan trọng mà các bà mẹ cần phải chú ý đến trẻ để có hướng xử trí phù hợp nhất. Các triệu chứng thực thể, triệu chứng cận lâm sàng của các bệnh đường hô hấp cần phải được sự tham khám của các bác sĩ.

4. Cách trị ho cho trẻ nhỏ bằng phương pháp dân gian

Đối với trẻ sơ sinh, nếu trẻ bị ho, bố mẹ nên cho con đến bệnh viện để bác sĩ khám và điều trị. Còn đối với những trường hợp trẻ nhỏ viêm nhiễm đường hô hấp mà chưa có các biểu hiện nặng nề nhất thiết phải can thiệp y tế như đã kể trên, các mẹ có thể sử dụng các phương pháp dân gian để trị ho cho trẻ, trị viêm hô hấp cho trẻ.

Các phương pháp dân gian thường dùng các vị thuốc có tính kháng sinh tự nhiên; có tác dụng tuyên phế, chỉ khái, trừ đờm.

Một số phương pháp dân gian trị ho cho trẻ nhỏ:

Lá hẹ

Dùng 5 – 7 lá hẹ rửa sạch, thái nhỏ, để trong bát sứ; mật ong (khoảng 1 thìa cà phê) hoặc đường phèn (1/2 thìa cà phê) cho vào bát hẹ hấp cách thủy đến khi lá hẹ mềm nhuyễn. Chắt nước hấp cho trẻ uống, ngày chia 2 lần, uống cho đến khi hết ho.

Lá hẹ, lá húng chanh, hoa hồng bạch có thể dùng để trị ho cho trẻ nhỏ trong trường hợp trẻ ho do viêm nhiễm hô hấp mức độ nhẹ và vừa. (Ảnh minh họa)

Lá húng chanh

Dùng 3 lá húng chanh tươi (phơi sương 1 đêm), 1 quả quất xanh, xay nhuyễn bằng máy xay sinh tố, thêm 1 thìa cà phê đường phèn, đem hấp cách thủy 10 phút. Chắt nước hấp cho trẻ uống, ngày chia 2 lần, uống cho đến khi hết ho.

Hoa hồng bạch

Dùng khoảng 15g cánh hoa hồng bạch tươi, rửa sạch, cho vào bát sứ; mật ong (khoảng 1 thìa cà phê) hoặc đường phèn (1/2 thìa cà phê) cho vào bát hoa hồng bạch hấp cách thủy 10 phút. Chắt nước hấp cho trẻ uống, ngày chia 2 lần, uống cho đến khi hết ho.

Những cách trị ho cho trẻ trên đơn giản và dễ thực hiện bởi nguyên liệu dễ kiếm, có thể trồng tại nhà để sẵn sử dụng khi cần. Mọi người có thể dùng những bài thuốc dân gian này trong trường hợp trẻ ho do viêm nhiễm hô hấp mức độ nhẹ và vừa, nếu trẻ có biểu hiện nặng nề cần kết hợp điều trị tích cực và sự theo dõi của bác sĩ.

Theo TS. Lương y Phùng Tuấn Giang (Chủ tịch Viện Nghiên cứu Phát triển Y Dược cổ truyền Việt Nam) (Khám phá)