Chuyện ngược đời về phụ nữ Mông Cổ: Không lấy nổi chồng chỉ vì quá đẹp và thông minh

Tại một câu lạc bộ hài kịch phía sau một quán bar thuộc trung tâm thủ đô Ulaanbaatar, Mông Cổ, hầu hết khán giả đến xem là phụ nữ. Những nhóm phụ nữ mặc đồ công sở, vừa bước ra từ nơi làm việc, đang ngồi nhâm nhi chai bia và xem một chàng trai Mông Cổ tấu hài trên sân khấu.

“Những người phụ nữ của chúng ta thật đẹp. Họ là những người bạn tuyệt vời, nhưng họ lại rất điên rồ”, anh chàng trên sân khấu vừa nói vừa gật đầu với một vài người đàn ông ngồi phía trước. Một vài người đàn ông cười khúc khích nhưng căn phòng hầu như im lặng. Anh Mandkhai Jambaldorj, một nhà báo 31 tuổi đi cùng với 2 người bạn cho biết: “Ở bất cứ quán rượu hay câu lạc bộ nào khác đều như thế. Phụ nữ luôn chiếm số đông”.

Trong nhiều năm qua, các gia đình ở Mông Cổ đã đầu tư cho chuyện học hành của con gái rất nhiều bằng cách gửi họ tới học các trường đại học ở thủ đô. Họ tin rằng con gái phải có học thức cao thì mới tự lo được cho bản thân và cho bố mẹ khi về già. Một số người khác thì nghĩ rằng con gái cần đi học vì việc chăn nuôi gia súc là của đàn ông, do đó đàn ông được giữ lại nhà để lao động.

Ở các quán bar hay club, phụ nữ Mông Cổ luôn chiếm số đông (Ảnh: The Guardian)

Chính xu hướng này đã gây ra vấn đề “bất bình đẳng giới ngược” ở Mông Cổ, khi mà phụ nữ nhận được sự giáo dục tốt hơn nam giới. Họ ít khả năng thất nghiệp hơn và tuổi thọ trung bình cũng cao hơn khoảng 10 năm.

Thế nhưng đi theo cách mà các bậc phụ huynh đã định hướng ở trên, nhiều phụ nữ thành thị Mông Cổ, bao gồm cả những người ở lại thành phố sau khi học đại học, lại cảm thấy khó khăn khi kiếm chồng. Theo văn phòng thống kê quốc gia, vào năm 2016, tỷ lệ kết hôn ở thủ đô Ulaanbaatar đã giảm xuống 0,89% so với 2,29% của năm 2007.

Phụ nữ thành thị phàn nàn rằng có quá ít đàn ông phù hợp với họ và điều này thật sự đúng. Đất nước Mông Cổ có khoảng 3 triệu dân và một nửa trong số đó sống ở thành phố, thế nhưng số phụ nữ lại nhiều hơn nam giới tới 60.000 người. Tại các trường đại học và công sở, phụ nữ cũng chiếm phần đông. Gần 40% nam giới ở thành thị trên 15 tuổi đã kết hôn, trong khi với phụ nữ, con số này chỉ là 32%.

Phụ nữ Mông Cổ phải đối mặt đồng thời với 2 sức ép lớn: Có sự nghiệp và kết hôn trước 29 tuổi. Đối với những phụ nữ đã qua mốc tuổi này, họ buộc phải thay đổi suy nghĩ. Zola (tên đã thay đổi), 39 tuổi, một nhà kinh tế học, đã tìm kiếm một người bạn đời thích hợp suốt nhiều năm nay kể từ khi cô đi học bằng thạc sĩ ở nước ngoài rồi trở về quê nhà. Zola đã thử tham gia các sự kiện hẹn hò và nhờ bạn bè mai mối, thậm chí tới gặp cả thầy bói. Đến tuổi này, cô đành hạ thấp tiêu chuẩn của mình xuống.

“Bây giờ tôi chỉ cần một người biết quan tâm và chấp nhận con người thật của mình. Tôi không cần người giàu có hay học vấn cao. Anh ấy không cần phải có sự nghiệp thành công, chỉ cần anh ấy tốt bụng, biết lắng nghe và chăm sóc tôi là đủ”, Zola nói.

Câu chuyện này không chỉ dừng lại ở những con số. Ông Alimaa Altangerel, một cây bút chuyên viết về các vấn đề xã hội nói rằng: “Từ nhỏ, các bé gái Mông Cổ đã được người lớn dạy rằng phải có sự nghiệp thành công và luôn xinh đẹp thì mới tìm được một đối tác phù hợp với mình. Thế nhưng khi phụ nữ đạt được thành công thì lại không có bất cứ người đàn ông nào tương xứng với trình độ của họ nữa. Vừa muốn kết hôn nhưng cũng vừa muốn tìm được một người cùng trình độ là rất khó”.

Cô Manduhai Tsogtbal, 32 tuổi, một nữ doanh nhân điều hành công ty dịch thuật trực tuyến, nói rằng cô bắt đầu khởi nghiệp từ khi còn là sinh viên. Sau khi lấy bằng MBA ở Mỹ, cô đã mua lại một nhà hàng Thái – nơi cô từng phục vụ bàn rồi biến nó thành một nhà hàng sushi đắt khách hơn. Manduhai nói rằng bạn bè luôn khuyên cô nên nói ít lại, giả vờ ngốc nghếch và lắng nghe nhiều hơn hỏi.

Phụ nữ Mông Cổ khó lấy chồng vì quá thông minh và học vấn cao.

Theo khảo sát của Ngân hàng Thế giới hồi tháng 3/2018, đàn ông Mông Cổ ở độ tuổi trên dưới 20 đều nghĩ rằng phụ nữ tham vọng hơn họ và điều này rõ ràng không phải điểm hấp dẫn phái mạnh. Một số người còn tự hỏi tại sao phụ nữ phải học hành nhiều đến vậy, dù chính họ cũng biết rõ điều này làm tăng “nguy cơ” ế chồng. 

Bulganchimeg Gantulga, 19 tuổi, sinh viên ngành khoa học chính trị nói rằng các chàng trai thế hệ cô thường huýt sáo với những cô gái mặc váy ngắn. Bulganchimeg nghĩ rằng mình sẽ không bao giờ kết hôn vì không nhận được sự tôn trọng. “Khi một người đàn ông không tôn trọng phụ nữ, hiển nhiên anh ta sẽ không phải là một người chồng tử tế”, cô nói.

Từ những năm 1990, khi các công ty nhà nước được tư nhân hóa, hàng nghìn đàn ông Mông Cổ đã bị mất việc. Chính phủ bắt đầu quan tâm tới phụ nữ nhiều hơn khiến tỷ lệ nghiện rượu và thất nghiệp của nam giới ngày càng tăng. Ông Boldbaatar Tumur, người đứng đầu Hội Nam giới ở tỉnh Govisümber cho biết: “Phụ nữ Mông Cổ bắt đầu coi thường đàn ông vì đàn ông quá tụt hậu. Không ai muốn sống cùng một người chồng trình độ kém và thô lỗ. Mặt khác, chính đàn ông cũng cảm thấy phụ nữ chỉ muốn tìm kiếm những người giàu có và học vấn cao hơn”.

Tại Caffe Bene, một chuỗi cafe thời thượng tại thủ đô Ulaanbaatar, hầu hết khách hàng là phụ nữ. Họ ngồi trên ghế với rất nhiều túi đồ mua sắm bên cạnh, tay hí hoáy chiếc điện thoại. Một người khác thì đọc truyện bên người bạn đang làm việc trên máy tính xách tay. Phụ nữ độc thân ở Mông Cổ phải đối mặt với một số kỳ thị, khiến cho việc hẹn hò càng khó khăn hơn. Đặc biệt là vào các dịp nghỉ lễ như Tết Nguyên đán, họ sẽ phải đối mặt với rất nhiều câu hỏi về tình trạng hôn nhân.

Phụ nữ Mông Cổ giờ đây ngại hẹn hò vì xấu hổ.

Ngoài ra, phụ nữ Mông Cổ cũng phải đối mặt với một nền văn hóa tương đối bảo thủ. Thay vì gặp nhau trong quán bar hay club, phụ nữ độc thân thường tìm bạn trên mạng xã hội, nhắn tin riêng tư để tránh sự chú ý của những người xung quanh. Có nhiều sự kiện hẹn hò được tổ chức nhưng phụ nữ cảm thấy xấu hổ nên không tham dự. Thay vì tổ chức các bữa tiệc cho người độc thân, người ta sẽ ghép cặp nam nữ ngẫu nhiên. Khoảng 60% những người tham gia đăng ký là phụ nữ.

Đối với Anna Battulga, 25 tuổi, một sinh viên mới tốt nghiệp ngành nhân sự, việc hẹn hò bây giờ khác xa thời của bố mẹ cô. Bố của Anna đã từng ngồi lì ở cửa hàng mà mẹ cô làm việc. Sau đó, họ đi xem phim và bắt đầu yêu đương. Sau vài tháng thì bố cô hỏi cưới mẹ. Đây gần như là truyền thống hẹn hò ở Mông Cổ.

Tuy nhiên, Anna cho rằng mình sẽ gặp được một đối tác nào đó trên Facebook, Instagram hoặc Tinder. Cô chỉ lướt qua các trang cá nhân để tìm người, bỏ qua những ai chỉ đăng ảnh phong cảnh cũng như những người nước ngoài.

Anna nói rằng số người dùng các ứng dụng mạng xã hội đã tăng lên rất nhiều trong vài năm qua. Thế nhưng khi được hỏi về một thành ngữ Mông Cổ, tạm dịch là “Một người sẽ chờ đợi bạn trên con đường đời”, Anna thẳng thừng nói: “Điều đó sẽ chẳng bao giờ xảy ra đâu”. Cô gái này dường như chẳng còn niềm tin vào tình yêu thời nay.

Bulganchimeg hay Anna chỉ là 2 trong số rất nhiều cô gái Mông Cổ không thể tìm kiếm được một người bạn đời thích hợp chỉ vì khác biệt ngoại hình và trình độ. Các cô gái Mông Cổ cứ tưởng học vấn cao thì sẽ tìm được người chồng ưng ý nhưng ngược lại, khi đã thành công thì họ lại không tìm được người nào cùng trình độ nữa, lại càng không muốn kết hôn với một người kém cỏi. Điều này đã trở thành một vòng lặp, vô tình đẩy các cô gái Mông Cổ vào thế “ế trong tư thế ngẩng cao đầu”.