Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh – Phân biệt vàng da sinh lý và bệnh lý

Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh

Ở trẻ đủ tháng, bình thường thì vàng da được coi là sinh lý khi vàng da xuất hiện sau 24 giờ tuổi. Hết trong vòng 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng, thể chất kém. Mức độ vàng da nhẹ: da có màu vàng nhẹ và nhạt dần từ mặt tới các chi (chỉ vàng da vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn).

Vàng da sinh lý là vàng da đơn thuần, không kết hợp các triệu chứng bất thường khác như: thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ… Nồng độ bilirubin/máu không quá 12 mg% ở trẻ đủ tháng và không quá 14 mg% ở trẻ non tháng…Tốc độ tăng bilirubin/máu không quá 5 mg% trong 24 giờ.

Vàng da sinh lý không ảnh hưởng đến sức khỏe của bé, phân màu vàng và nước tiểu trong.

Vàng da bệnh lý ở trẻ sơ sinh?

Vàng da được coi là bệnh lý khi có bất thường từ một trong số các tiêu chuẩn sau:

• Vàng da bệnh lý sẽ kéo trên hai tuần và xuất hiện rất sớm, khoảng 2 ngày sau khi sinh.
• Màu vàng xuất hiện toàn thân và tăng dần lên đến các chi, vàng da đậm xuất hiện sớm, mức độ vàng toàn thân và cả mắt.
• Nếu bé bị vàng da bệnh lý sức khỏe suy giảm, nước tiểu có màu vàng còn phân thì có màu vàng hay bạc màu.
• Ngoài ra trẻ còn có thể có một số triệu chứng như: trẻ lừ đừ, bị sốt, co giật hay không muốn bú hoặc bỏ bú…
• Xét nghiệm bilirubin trong máu tăng hơn bình thường.

Khi có các dấu hiệu vàng da bệnh lý như nói trên, cần phải đưa ngay trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa Nhi để được chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt.

Bệnh vàng da thường có 2 mức độ:

• Mức độ nhẹ: Ở mức độ nhẹ da bé chỉ hơi vàng ở mặt và thân mình. Bé không có biểu hiện quấy và vẫn bú sữa bình thường.
• Mức độ nặng: Lúc này da vàng sậm, màu vàng lan xuống các chi. Trẻ bú ít và có thể bỏ bú. Bệnh vàng da nặng hơn khi phạm vi vàng da lan rộng trên cơ thể. Đến khi bé bị vàng cả chân và tay thì bệnh rất nặng có thể dẫn đến tử vong.

Làm thế nào để phát hiện vàng da?

Để nhận biết chính xác nhất màu da của trẻ mẹ bên xem xét da trẻ dưới ánh sáng tự nhiên. Nếu da bé có màu da đỏ thì nên ấn vào một số nơi trên cơ thể (trán, ngực, bụng, tay, chân) bé để thấy màu da thực của bé ở dưới vết ấn trước khi máu tụ lại.

Các trường hợp vàng da nào nên đưa ngay vào viện

Mẹ cần đưa bé vào viện ngay nếu phát hiện thấy các dấu hiệu sau ở bé yêu:

• Vàng da, bú kém, co giật, nghi do bất đồng nhóm máu.
• Vàng da lộ rõ đến ngực, bụng trên rốn.
• Vàng da phần đầu, nhưng là trẻ sinh non.
• Vàng da phần đầu, ngực nhưng có dấu hiệu quấy khóc, nôn trớ, bú ít hoặc bỏ bú, ngủ li bì (dấu hiệu vàng da do nhiễm khuẩn).
• Vàng da, vàng mắt, phân có màu xanh, vàng của mật ở những ngày đầu sau sinh, nước tiểu màu vàng (dấu hiệu vàng da do viêm tắc mật bẩm sinh).
• Bỏ bú, lên cơn co giật, li bì, hôn mê (dấu hiệu bilirubin đã xâm nhập lên não).

Để phòng ngừa vàng da ở trẻ sơ sinh trong thời gian mang thai mẹ cần thường xuyên khám thai định lỳ để phát hiện kịp thời những bất thường còn sau khi sinh mẹ cũng cần phải kiểm tra màu da của bé thường xuyên để phát hiện và điều trị kịp thời tránh để lại những hậu quả nghiêm trọng.

Nguồn: dinhduongbabau